Τι είναι η χοληδόχος κύστη;
Η χοληδόχος κύστη είναι ένα όργανο σε σχήμα αχλαδιού, το οποίο βρίσκεται ακριβώς κάτω από το συκώτι, αποθηκεύει την χολή που αυτό παράγει και την απελευθερώνει κατά την πέψη. Η χολή είναι ένα υγρό που βοηθάει στην πέψη των λιπαρών, το οποίο εκκρίνεται μέσω του χοληδόχου πόρου στο δωδεκαδάκτυλο, αφού περάσει μέσα από το πάγκρεας. Σαν υγρό, είναι απαραίτητο για την σωστή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος, όμως η χολή ως όργανο δεν είναι.
Όταν η χοληδόχος κύστη δυσλειτουργεί, δημιουργούνται σκληροί σχηματισμοί, σαν λίθοι, που ποικίλλουν σε μέγεθος (από κόκκο αλατιού μέχρι μπαλάκι του γκολφ) και ονομάζονται χολόλιθοι ή «πέτρες στη χολή» όπως συνηθίζουμε να το λέμε στην καθημερινότητα.
Οι χολόλιθοι δεν προκαλούν πάντα προβλήματα, αλλά αυτό συνήθως εξαρτάται από το μέγεθός τους. Αν είναι πολύ μικροί, συχνά έχουν μεγάλη κινητικότητα και τείνουν να φράσσουν τον χοληδόχο πόρο, με αποτέλεσμα να προκαλούν φλεγμονή και πόνο.
Οι χολόλιθοι δεν φεύγουν από μόνοι τους ούτε υπάρχει κάποιος αποτελεσματικός τρόπος να διαλυθούν και να αποβληθούν από το σώμα. Αν τα συμπτώματα επιμένουν, πιθανότατα θα πρέπει να αφαιρέσετε την χοληδόχο κύστη σας. Περίπου το 80% των ανθρώπων με χολολιθίαση χρειάζονται χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης ονομάζεται χολοκυστεκτομή και είναι μια από τις πιο συχνές επεμβάσεις που εκτελούν οι χειρουργοί. Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί πως ακόμα και αν με κάποιο τρόπο διαλυθούν οι χολόλιθοι, μετά από ένα διάστημα δημιουργούνται καινούργιοι, καθώς η χοληδόχος κύστη «πάσχει».
Συμπτώματα της χολολιθίασης
Αρχικά, ο ασθενής μπορεί να έχει από απλή δυσπεψία μέχρι πόνο, που ποικίλλει σε ένταση και συνήθως με το πέρασμα του χρόνου επιδεινώνεται.
Τύποι και τοποθεσίες πόνου:
- οξύς πόνος στο κέντρο της κοιλιάς (κάτω από τον θώρακα) και στο πάνω δεξιό μέρος, στο σημείο του ήπατος και της χολής.
- πόνος που αντανακλά στην πλάτη, στην πίσω πλευρά του θώρακα ή/και στον δεξιό ώμο
Πολύ συχνά ο πόνος συνοδεύεται από πυρετό, ναυτία και τάση για έμετο.
Συνήθως ο πόνος πυροδοτείται από την κατανάλωση λιπαρών τροφών, όμως όσο η κατάσταση εξελίσσεται, μπορεί να πυροδοτηθεί και χωρίς προφανή λόγο. Είναι ένας έντονος, καυστικός πόνος και μπορεί να διαρκέσει αρκετές ώρες.
Διάγνωση της χολολιθίασης
Ο ιατρός εξετάζει τον ασθενή με ψηλάφηση και κρίνει αν θα χρειαστούν περαιτέρω διαγνωστικές εξετάσεις, ώστε να αξιολογηθεί η κατάσταση.
Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν:
- Γενική εξέταση αίματος, έλεγχος ηπατικών δεικτών και χολερυθρίνης.
- Υπερηχογράφημα – η πιο διαδεδομένη εξέταση για την διαγνωση της χολολιθίασης. Παρέχει πληροφορίες για το μέγεθος και τον αριθμό των χολόλιθων.
- MRCP – ειδική μαγνητική τομογραφία (μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία).
Χρειάζομαι χειρουργική επέμβαση;
Εάν οι χολόλιθοι σας δεν προκαλούν συμπτώματα, δεν χρειάζεται να κάνετε άμεσα χειρουργική επέμβαση, απλώς να τους παρακολουθείτε και να προγραμματίσετε την επέμβαση εφόσον υπάρχει επιβάρυνση. Πολλοί άνθρωποι με χολόλιθους δεν γνωρίζουν καν ότι τους έχουν. Αν όμως οι χολόλιθοι προκαλούν συχνές κρίσεις πόνου, τότε είναι απαραίτητο να γίνει χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, μια διαδικασία γνωστή ώς «χολοκυστεκτομή».
Τύποι χειρουργικής αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης
Η χολοκυστεκτομή γίνεται με δύο τρόπους:
- Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή: είναι ο πιο διαδεδομένος τρόπος στις μέρες μας. Ο χειρουργός κάνει τέσσερις μικρές τρύπες στην περιοχή της κοιλιάς και εισάγει μια λεπτή βιντεοκάμερα με φως. Με οδηγό αυτήν, εισάγονται από τις άλλες τρύπες ειδικά λαπαροσκοπικά εργαλεία για την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης.
- Ανοιχτή χειρουργική επέμβαση: ο χειρουργός κάνει μια τομή 10-15 εκατοστών και αφαιρεί από εκεί την χοληδόχο κύστη σας. Αυτή η επέμβαση γίνεται σήμερα αν η χολολιθίαση είναι σε προχωρημένο στάδιο και έχει δημιουργήσει επιπλοκές ή αν έχετε διαταραχή αιμορραγίας. Είναι επίσης πιθανό να χρειαστεί αν είστε υπέρβαροι/παχύσαρκοι ή σε γυναίκες που διανύουν το τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης τους.
Και οι 2 επεμβάσεις γίνονται με γενική αναισθησία.
Ανάρρωση
Στην περίπτωση της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής, η ανάρρωση είναι σχετικά γρήγορη και ο πόνος απόλυτα διαχειρίσιμος. Ο ασθενής παίρνει εξιτήριο είτε την ίδια είτε την επόμενη ημέρα και επανέρχεται στις καθημερινές του δραστηριότητες εντός 2 εβδομάδων.
Στην περίπτωση της ανοιχτής χειρουργικής επέμβασης, ο ασθενής θα χρειαστεί να παραμείνει στο νοσοκομείο για λίγες ημέρες και θα επανέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες εντός 4-6 εβδομάδων.
Για ένα διάστημα μετά την επέμβαση θα πρέπει ο ασθενής να προσέχει την διατροφή του και να εισάγει σιγά-σιγά λιπαρές τροφές ανά διαστήματα, ούτως ώστε να δώσει χρόνο στο συκώτι να προσαρμοστεί.
Επιπλοκές χολολιθίασης
Αν η χολολιθίαση δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως:
- Χολοκυστίτιδα – φλεγμονή της χοληδόχου κύστης
- Παγκρεατίτιδα – μια πολύ σοβαρή φλεγμονή στο πάγκρεας, που συμβαίνει όταν μια πέτρα περάσει μέσα από τον χοληφόρο πόρο και αποφράξει τον παγκρεατικό πόρο.
- Χολαγγειίτιδα – οξεία φλεγμονή των χοληφόρων οδών.
Άλλοι τρόποι αντιμετώπισης
Για ένα μικρό χρονικό διάστημα, μπορεί ο ασθενής να είναι σε θέση να διαχειριστεί τα συμπτώματά του με αλλαγές στην διατροφή του και κυρίως μείωση έως κατάργηση των λιπαρών τροφών. Αυτό όμως δεν βοηθά πάντα και συνήθως δεν βοηθά για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Πώς γίνεται η πέψη των λιπαρών μετά την αφαίρεση της χολής;
Η πέψη των λιπαρών γίνεται κανονικά, απλώς η χολή δημιουργείται και απελευθερώνεται απευθείας από το συκώτι, αντί να απελευθερώνεται από την χοληδόχο κύστη. Μπορεί λοιπόν οποιοσδήποτε να ζήσει χωρίς χοληδόχο κύστη. Μερικοί άνθρωποι μετά την χειρουργική της αφαίρεση, αναφέρουν δυσπεψία μετά την κατανάλωση λιπαρών τροφών, όμως αυτό δεν είναι κάποια παρενέργεια που να αντισταθμίζει τα οφέλη της χολοκυστεκτομής.
