Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας σε σχήμα πεταλούδας και βρίσκεται στο πρόσθιο τμήμα του λαιμού. Παράγει ορμόνες που ελέγχουν τον μεταβολισμό, δηλαδή τον τρόπο που το σώμα σας διαχειρίζεται και χρησιμοποιεί την ενέργεια. Οι ορμόνες του θυρεοειδούς ρυθμίζουν πολλές ζωτικές λειτουργίες του σώματος, μερικές από τις οποίες είναι οι παρακάτω:
● Αναπνοή
● Καρδιακοί παλμοί
● Κεντρικό νευρικό σύστημα
● Σωματικό βάρος
● Εμμηνορροϊκοί κύκλοι
● Θερμοκρασία σώματος
● Μυοσκελετικό σύστημα
Ο θυρεοειδής αδένας έχει μήκος περίπου 5 εκατοστά και βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού, κάτω από την προβολή του θυρεοειδούς χόνδρου, γνωστού και ως «μήλο του Αδάμ». Ο θυρεοειδής χωρίζεται σε δύο τμήματα, τους λοβούς, οι οποίοι βρίσκονται δεξιά και αριστερά της τραχείας και συνδέονται με μια λωρίδα θυρεοειδικού ιστού, τον ισθμό.
Πώς λειτουργεί ο θυρεοειδής αδένας;
Ο θυρεοειδής είναι μέρος του ενδοκρινικού συστήματος, το οποίο αποτελείται από αδένες που παράγουν, αποθηκεύουν και απελευθερώνουν ορμόνες στην κυκλοφορία του αίματος, έτσι ώστε αυτές να μεταφερθούν στα κύτταρα του σώματος. Ο θυρεοειδής αδένας χρησιμοποιεί ιώδιο από την διατροφή για να παράγει τις ορμόνες του:
● Τριιωδοθυρονίνη (Τ3) – ρυθμίζει τον μεταβολισμό
● Θυροξίνη (Τ4) – ρυθμίζει τον μεταβολισμό
● Καλσιτονίνη – ελαττώνει το ασβέστιο του αίματος
Τα επίπεδα Τ3 και Τ4 στο αιμα ρυθμίζονται από δύο αδένες στον εγκέφαλο: ο υποθάλαμος και η υπόφυση συνεργάζονται για να διατηρήσουν την ισορροπία μεταξύ Τ3 και Τ4.
Ο υποθάλαμος παράγει την TSH Releasing Hormone (TRH), η οποία δίνει σήμα στην υπόφυση για να δώσει εντολή στον θυρεοειδή αδένα να παράγει μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσότητα T3 και T4, το οποίο γίνεται είτε
αυξάνοντας είτε μειώνοντας την απελευθέρωση μιας ορμόνης που ονομάζεται θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH).
● Όταν τα επίπεδα Τ3 και Τ4 είναι χαμηλά στο αίμα, η υπόφυση απελευθερώνει περισσότερη TSH για να δώσει εντολή στον θυρεοειδή αδένα να παράγει περισσότερες θυρεοειδικές ορμόνες.
● Εάν τα επίπεδα Τ3 και Τ4 είναι υψηλά, η υπόφυση απελευθερώνει λιγότερη TSH στον θυρεοειδή αδένα,ούτως ώστε να επιβραδύνει την παραγωγή αυτών των ορμονών.
Γιατί χρειάζεται ο θυρεοειδής αδένας;
Οι ορμόνες Τ3 και Τ4 κυκλοφορούν μέσω του αίματός σας για να φτάσουν σχεδόν σε κάθε κύτταρο του σώματος και ρυθμίζουν την ταχύτητα με την οποία λειτουργούν τα κύτταρα και ο μεταβολισμός. Για παράδειγμα, οι Τ3 και Τ4 ρυθμίζουν τον καρδιακό ρυθμό και την ταχύτητα επεξεργασίας του φαγητού από το λεπτό και το παχύ έντερο. Έτσι, αν τα επίπεδα Τ3 και Τ4 είναι χαμηλά, ο καρδιακός σας ρυθμός μπορεί να είναι πιο αργός από το κανονικό και μπορεί να παρουσιάζετε δυσκοιλιότητα ή/και αύξηση βάρους. Αν τα επίπεδα Τ3 και Τ4 είναι υψηλά, μπορεί να έχετε γρήγορο καρδιακό ρυθμό και διάρροια ή/και απώλεια βάρους.
Ασθένειες και διαταραχές του θυρεοειδούς
Υπάρχουν πολλές ασθένειες και διαταραχές που σχετίζονται με τον θυρεοειδή. Μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιαδήποτε ηλικία και μπορεί να προκύψουν από μια ποικιλία αιτιών, όπως τραυματισμό, ασθένεια ή διατροφική ανεπάρκεια (ιωδιο στην τροφη)
Οι συχνότερες διαταραχές του θυρεοειδούς είναι:
● Υποθυρεοειδισμός και υπερθυρεοειδισμός (λόγω υπερβολικά χαμηλής ή υπερβολικά υψηλής θυρεοειδικής ορμόνης αντίστοιχα). ● Μη φυσιολογική ανάπτυξη του θυρεοειδούς.
● Όζοι θυρεοειδούς.
● Καρκίνος θυρεοειδούς.
● Θυρεοειδίτιδες (αυτοάνοσα νοσήματα).
Κάθε διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα ονομαζεται «βρογχοκήλη».
Διάγνωση και αντιμετώπιση προβλημάτων του θυρεοειδούς
Για διαταραχές του θυρεοειδούς που προκύπτουν από υπερβολική ή ελλιπή παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, πρέπει τα επίπεδα των ορμονών να επανέλθουν στα φυσιολογικά τους επίπεδα. Ο υπερθυρεοειδισμός χρειάζεται θεραπεία που θα επιβραδύνει την παραγωγή της ορμόνης του θυρεοειδούς, ενώ ο υποθυρεοειδισμός χρειάζεται αντικατάσταση ορμονών.
Η αντιμετώπιση προβλημάτων του θυρεοειδούς θα πρέπει να γίνεται πάντα σε συνεργασία με τον ενδοκρινολόγο σας.Ο οποίος θα λάβει υπόψιν τη συγκεκριμένη κατάσταση του θυρεοειδούς σας με εξετάσεις αίματος (TSH, FT3 και αντιθυρεοειδικά αντισώματα), υπερηχογράφημα τραχήλου και αν χρειάζεται παρακέντηση με λεπτή βελόνη για κυτταρολογική εξέταση και θα συστήσει την κατάλληλη για εσάς θεραπεία.
Η φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με την πάθηση, είναι συνήθως αποτελεσματικός τρόπος προσαρμογής των επιπέδων των ορμονών και έλεγχος για τους καλοήθεις όζους . Σε αρκετες περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση, όμως ο ενδοκρινολόγος είναι εκείνος που παρακολουθεί τον ασθενή και τον παραπέμπει στον χειρουργό, εφόσον χρειαστεί.
Τι είναι η θυρεοειδεκτομή;
Η θυρεοειδεκτομή είναι μια χειρουργική διαδικασία για την αφαίρεση ολόκληρου του θυρεοειδούς αδένα και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ασθενειών του, συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω:
● Καρκίνος θυρεοειδούς.
● Υπερθυρεοειδισμός (υπερδραστήριος θυρεοειδής αδένας που δεν ανταποκρίνεται στην φαρμακευτικη αγωγή – νόσος Graves) ● Μεγάλες βρογχοκήλες ή οζίδια του θυρεοειδούς που προκαλούν συμπτωματική απόφραξη όπως δυσκολία στην κατάποση ή στην αναπνοή.
● Πολυοζώδης βρογχοκήλη.
Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία με τον ασθενή σε ύπτια θέση με υπερέκταση του αυχένα.
Ο χειρουργός κάνει μια μικρή τομή στο δέρμα του λαιμού όσο το δυνατόν πιο κοντά σε μια υπάρχουσα πτυχή, για να φαίνεται λιγότερο η ουλή. Στη συνέχεια, διαχωρίζει ένα λεπτό στρώμα μυός για να αποκτήσει πρόσβαση
στον θυρεοειδή αδένα, τον οποίο αφαιρεί , καθώς και τυχόν κοντινούς λεμφαδένες που μπορεί να επηρεαστούν σε περίπτωση καρκίνου (λεμφαδενικός καθαρισμός). Μεγάλη σημασια εχει η διατηρηση των παραθυρεοειδών αδένων για την αποφυγή της διαταραχής των επιπέδων ασβεστίου του αίματος , καθώς και η χρήση ειδικού νευροδιεγέρτη για νευροπαρακολούθηση των λαρυγγικών νεύρων των φωνητικών χορδών, καθώς ο τραυματισμός τους προκαλεί αφωνία ή και ασφυξία.
Τέλος, ο χειρουργός τοποθετεί παροχέτευση για τυχον αιμορραγίας και επαναφέρει τους μύες του μπροστινού μέρους του λαιμού στη σωστή τους θέση με συρραφή κατά στρώματα. Το δέρμα κλείνει με ράμματα ή κόλλα.
Ανάρρωση και επόμενα βήματα
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ασθενείς επιστρέφουν στο σπίτι την ίδια μέρα, αλλά κάποιοι χρειάζεται να διανυκτερεύσουν στο νοσοκομείο, ώστε να παρακολουθείται ο ασθενής και τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα του.
Όταν ο θυρεοειδής αδένας αφαιρεθεί χειρουργικά, το σώμα εξακολουθεί να χρειάζεται θυρεοειδική ορμόνη για να διατηρήσει τις ζωτικές λειτουργίες σε ισορροπία. Η θεραπεία υποκατάστασης θυρεοειδικών ορμονών
περιλαμβάνει τη λήψη συνθετικών θυρεοειδικών ορμονών σε μορφή χαπιού σε προσωποποιημενη δόση απο τον ενδοκρινολόγο.
Σε περίπτωση καρκίνου, μπορεί να χρειαστεί αγωγή με ραδιενεργό ιώδιο (I 131) για καταστροφή μικρών υπολειμμάτων του αδένα.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της θυρεοειδεκτομής;
● Αλλαγές στη φωνή (π.χ. βραχνάδα) ή εύκολη κόπωση της φωνής.
● Πονόλαιμος από την διασωλήνωση της γενικής αναισθησίας.
● Αιμορραγία.
● Συμφύσεις ή ουλώδης ιστός που απαιτούν περαιτέρω χειρουργική επέμβαση.
● Τραυματισμός του οισοφάγου ή της τραχείας.
● Υποπαραθυρεοειδισμός παροδικός λογω τραυματισμού, ή μόνιμος λόγω αφαίρεσης των παραθυρεοειδών αδένων
